Fistül (perianal fistul – makatta akıntı ); Makata yakın bölgede ciltle kalın barsağın son kısmı arasında iki ucu açık boru şeklinde kanal oluşması halidir. Barsak son kısmındaki dışkıyla kanalın iç deliği kirlenir buda dış delikten sürekli iltihap akmasına neden olur. Hemoroidin Türkçesi basur, fissürün Türkçesi makat çatlağı gibi Türkçe karşılığı yoktur. Makatta akıntı belirti olarak hastalığı tanımlamada kullanılsa da bu belirtidir, özgün isim değildir.
PERİ ANAL FİSTÜL NEDENLERİ
Makat bölgesinin nemini sağlayan 4-6 adet tükrük bezi benzeri bezler vardı bunların salgı deliğinin tıkanması salgının birikmesine, apseye (perianal apse) sebep olur. Oluşan apse erken dönemde uygun şekilde tedavi edilmezse kendiliğinden patlar. Patlama cilde ve makata olur.Patlayan apse iyileşirken barsaktan sürekli kirlendiği için kanal şeklinde kalır. Bu kanal fistül olarak devam eder. Fistüllerin % 99 unun sebebi bölgede oluşan apselerdir.Bölge apseleri dışında
Seyrek görülen bir diğre sebepse bölgeye olan travmalar veya ameliyatlar.
Makat yırtığı; yırtığın üzerinde yırtığa tam yapışamayan deri geliriş, yırtıkla deri arasında kanal oluşur, işte bu kanal da karşımıza fistüle benzer oluşum olarak çıkar.
Crohn hastalığı; çok sık fistülle gelen hastalarda akla gelmesi gereken bağırsak hastalığıdır.
Fistül Belirtileri
- Makat kenarında irinli kanlı akıntı.
- Akıntının olduğu ciltten hafif kabarık zaman zaman kanayan çıkıntı
- Akıntının olduğu dış deliğin tıkanmasını takiben apse gelişmesi
- Apse olduğunda şiddetli olabilen makat civarında ağrı
- Kanama,akıntı olan yerde gelişen çıkıntının tahriş olmasından kaynaklanır
- Makatta kötü koku
- Bölgede deri tahrişi
- Deri tahrişine bağlı kaşıntı
- Sürekli devam eden ıslaklık
FİSTÜL ÇEŞİTLERİ
Peri anal fistüller makat kaslarıyla olan ilişkisine göre basit ( inkomplike ) ve karmaşık ( komplike) olarak sınıflandırılır. Vakaların % 90 ında basit tiptedir, tedavi şansı % 100 e yakındır dikkatli bir tedaviyle dışkı tutamama ihtimali yoktur. Karmaşık tipte ise çok çeşit vardır, tekrarlama yada iyileşmeme ihtimali % 50 ye kadar çıkabilmektedir. Karmaşık ( kasların arkasından dolanan fistüllerin uygun şekilde tedavi edilmemesi gaz veya dışkı kaçağına sebep olabilir. Komplike fistülünüz varsa bu konuda tecrübeli bir proktoloji uzmanından yardım almalısınız.
Fistül Teşhisi Nasıl Konur
Muayeneyle konulur ancak tipin belirlenmesi için ek araştırmalar gerekebilir,tipin belirlenmesi aynı zamanda tedavi şeklini de belirlememize yardımcı olur. Teşhiste izlenecek yol şu şekilde sıralanabilir;
Muayene
Anoskop mueyenesi
Metilen mavisi vererek kanalı tespit etmek
Stile ile kanalın tespiti
MR veya tomoğrafi
Fistülografi
Genellikle muayene, anoskop ve stile kesin teşhiste yeterlidir, bunların yetmediği durumlarda diğer testler istenir. Hasta daha kapıdan girerken MR istemek ekonomik çıkar olabileceğini düündürmelidir.
FİSTÜL TEDAVİSİ
Farklı yöntem ve teknolojiler kullanılsa da tedavisi cerrahidir. İlaçla, bitkisel ilaçlarla veya farklı ameliyat dışı uygulamalarla düzelme ihtimali yoktur. Tedavisinde boru şeklindeki fistülün kanal haline getirilir veya fistül total olarak çıkarılır. Karmaşık fistüllerin tedavisi çok daha çeşitli ayrıca zordur.
Fistüller bekletildiğinde (özellikle komplike olanlar) zaman içerisinde tekrarlayan apseler dolayısıyla yeni deliklerin açılmasına ve tedavinin zorlaşmasına sebep olabildiği gibi 15-20 yıl akıntıya maruz kalan bölge cildindede kanserleşmeye sebep olabilirler.
Komplike olmayan fistül tedavisi makat hastalıkları konusunda birikimli cerrah tarafından % 99 başarıyla tedavi edilebilen bir hastalıktır. Fistülotomi, fistülektomi denilen fistülün ortadan kesilerek kanal haline getirilmesi ya da üsüt kesilerek kanal şekline getirilmesi işlemi yapılır. Komplike fistüllere yaklaşım farklıdır, seton, gevşek seton, kesici seton, lazer, kanalı tıkama, lazer gibi değişik tip ve tiplerde uygulanan değişik tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Yöntemlerin ayrıntısı ilgili sayfalarda ayrıntılı bir şekilde ele alnacaktır. Hangi yöntemin uygun olacağına muayene ve diğer uygulamalarla karar verilir.
Fistül Ameliyatı Fiyatları
Hastalığın tipine göre seçilecek yöntem ücrette en önemli belirleyicidir. Ücret fistülün tipi ve uygulanacak tedavi yöntemine göre 5500 TL’den başlamaktadır. Ücret Ankara, Bursa, İzmir, Antalya ve İstanbul (Şişli, Kadıköy, Bakırköy) şubelerimizin hepsinde aynıdır.
Fistüle Benzer Hastalıklar
Aslında burada “fistüle benzer” değil de fistülle karıştırılan hastalıkalr demek daha doğru bir tanımlamadır. Bu hastalıkla karıştırılan tek hastalık kıl dönmesidir. Kıl dönmesi kuyruk sokumunda olan bir sorundur ancak bazen kuyruk sokumundaki kıl dönmesi makatın hemen yanına açılabilir ve aynı fistüle benzer şekilde görünür. Stile ile kanalda ilerleyince bağırsağa değil, kuyruk sokumuna doğru ilerlediği görülür ve bu şekilde ayırt edilir.
Akıntı bulgusuyla karşımıza çıkan anal dermatit (mayasıl) ve diğer hastalıklar da karıştırılabilir ama muayene ile kolayca netleştirmek mümkündür.
Doktorun asla karıştırmayacağı ama hastanın fistülmü acaba diye sorgulayacağı bir diğer durum da fronkülit yani kıl dinbi iltihabıdır. Muayeneyle kolaylıkla ayırt edilebilir.
Fistül Hangi Bölüme Gider
Makat hastalığı olduğu için makat hastalıklarına bakan bölüm olan proktoloji bölümüne gider. Fistül konusunda en tecrübeli doktorlar proktoloji uzmanlarıdır çünkü işleri budur. Proktoloji genel cerrahi branşının üst branşıdır. Yaşanılan yerde proktoloji uzmanı yoksa genel cerrahi uzmanına gidilebilir.
Fistül Tedavi Edilmezse Ne Olur
Biri çok ciddi iki sorun yaşanabilir
1- Hastalık ilerleyebilir, yeni kanallar oluşarak karınca yuvası gibi olabilir. Bu da tedavisini zorlaştırır.
2- Kanser gelişmesi, derinin neresinde olursa olsun sürekli akıntı olursa akınıtının olduğu noktada deride kanser gelişebilir. Bu süre genellikle 15-20 yıldır. Bu sebeple tedavi çok ertelenmemelidir.
